Çocukaların altına kaçırması, uzun süre ıslak kalması maalesef böbreklerde sıkıntılara yol açabilir. Avrasya Hastanesi Çocuk Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr.Hüseyin Kılınçaslan, daha çok çocuklarda görülen böbrek reflüsünü anlatıyor.
Böbrek reflüsü
idrar kesesinde biriken idrarın böbreklere geri kaçması durumu çocuklarda çok sık rastlanılan bir ürolojik problem olan vezikoüreteral reflü ya da bilinen ismiyle böbrek reflüsüne yol açar. Normal şartlarda böbreklerden mesaneye akması gereken idrar böbrek reflüsü olan kişilerde tersi yönde akış gösterir. Bu durum da enfeksiyona davetiye çıkarır.
Neden oluyor?
Pek çok farklı faktör söz konusudur. İdrar kanalının mesaneye açıldığı noktada oluşan anatomik ve fizyolojik bir bozukluk ya da genetik faktörler bu durumda büyük rol oynar. İşeme sırasında dolu idrar kesesinden normalde böbreklere doğru idrar kaçağı olmaması gerekir. Vezikoüreteral reflüsü olan çocuklarda buradaki kapakçık mekanizması bozuktur. Dolayısı ile idrar böbreğe doğru geri kaçar. Bunun sonucunda ciddi idrar yolu enfeksiyonları oluşur. Bu durum vakit kaybetmeden önlem alınması gereken bir sağlık problemidir. Aksi takdirde böbreklerde kalıcı hasarlar bırakabilir.
Daha az tuvalete gidiyor ya da aşağıdaki diğer belirtileri gösteriyorsa…
Böbrek reflüsü olan çocuklar genellikle tuvalete daha az giderler. Çünkü idrar yapmakta zorlanırlar. Bunun yanı sıra;
- Sık sık az miktarda idrar yapma,
- Kanlı ya da kokulu idrar,
- Yüksek ateş,
- İştahsızlık,
- Bel ve karın bölgesinde ağrı,
- Bebeklerde huzursuzluk,
- Gece altını ıslatma,
- Tansiyon yüksekliği,
- Kabızlık,
- İdrar tahlilinde protein görülebilir.
Tedavi şart!
Erken teşhis ve müdahalenin çok önemli olduğu böbrek reflüsü, ihmal edildiğinde çok büyük problemlere davetiye çıkarır. Bunların başında ise böbreğin hasarlanması gelir. Vezikoüreteral reflü varlığında enfeksiyonlu idrar böbrek hasarı yapabilir. Bu da böbreğin çalışmasını bozar.
Böbrek reflüsünün yol açtığı bir diğer sağlık sorunu ise yüksek tansiyondur. Böbreklerin işlevlerini yerine getirememesi durumunda böbrekte atıklar birikmeye başlar. Bu durum kan basıncını arttıracağından yüksek tansiyona yol açar. Böbrek reflüsünün neden olduğu yaralar böbreklerinin filtreleme işlevini yerine getirmemesine neden olur. Dolayısıyla zamanla veya bir anda böbrek yetmezliği gelişebilir.
Teşhis
Böbrek reflüsünün tanısında birçok farklı yöntem kullanılır. Çoğu zaman alınan idrar örneği laboratuvara gönderilerek analiz ettirilir. Böbrek ve mesane ultrasonu ile yapısal anormalliklere bakılır. Ultrason ile aynı zamanda hamilelik esnasında bebeğin böbreklerini görmemize de yarar.
Bir diğer tanı yöntemi ise çocuğun idrar yoluna kateter yerleştirilerek çekilecek ilaçlı film ile mesanenin röntgeninin çekilmesidir. Buna ek olarak nükleer tarama yapılabilir. Enjekte edilen radyoaktif madde sayesinde böbreklerin fonksiyonları tespit edilebilir.
Tedavi
Hastalığın tedavi aşamasında birçok faktör rol oynar. Bunların başında hastanın yaşı, reflünün seviyesi ve varsa yol açtığı diğer hastalıklar, hastanın işeme alışkanlıklarıdır. İlk aşamada idrar yolu enfeksiyonunun baskılanması ve böbreğe sıçramasının engellenmesi amacıyla antibiyotik verilir.
Tedavide kullanılan bir diğer yöntem ise cerrahidir. Mesaneden böbreğe idrarın kaçışını engellemek; üretirin ve böbreğin genişlemesini engellemek amacıyla mesane ve üretir arasındaki kapakçıktaki sorunlar çözülür. Sonuç olarak idrarın sadece tek bir yönde böbrekten mesaneye doğru akışı sağlanmış olur.